h

Charakterystyka rzek

Nogat- łodzią pod Zamek Krzyżacki

Nogat to prawie ramię delty Wisły, liczące 62 km. Rzeka ta na całej swojej długości płynie przez Żuławy Wiślane. Łączy Wisłę z Zalewem Wiślanym, a przez Kanał Jagielloński i rzekę Elbląg także z Pojezierzem Iławskim.
Nogat zaczyna się w Białej Górze na 886,6 km Wisły. Jego prąd jest prawie niewyczuwalny, co sprzyja rozrastaniu się roślin wodnych na powierzchni rzeki. Szerokość koryta rzecznego waha się od 80 do 200 m. Szlak żeglowny jest oznakowany bojami, a jego szerokość wynosi ok. 30 m. Płynąc z nurtem rzeki, mijamy zielone boje po lewej stronie, a czerwone po prawie stronie łodzi.

Głębokość

Nogat zaliczany jest do żeglownych dróg wodnych II klasy. Na odcinku od Białej Góry do śluzy Michałowo (38 km)jest skanalizowany, z maksymalnym zanurzeniem do 1,6 m. Dalej Nogat jest rzeką żeglowną wolno płynącą – tu zanurzenie wynosi do 1,4 m.

Utrudnienia w żegludze

Jeśli płyniecie jachtem żaglowym, to liczcie się z tym, że trzeba będzie położyć maszt. Na szlaku jest kilka mostów stałych: w Białej Górze,  w Malborku, w Jazowej i w Kępkach. Najniższy jest ten ostatni z prześwitem od 3,3 m do 3,7 w zależności od poziomu wody w rzece. Most stały jest także w Bielniku przy wylocie Kanału Jagiellońskiego. To ważna informacja dla tych, którzy chcą z Nogatu popłynąć kanałem do Elbląga.
Linie wysokiego napięcia są oznakowane. Najniższa wisi na wysokości 12 m nad szlakiem.

Sporym utrudnieniem są zielone kożuchy roślin wodnych, zalegające na powierzchni wody. Radzimy płynąć środkiem szlaku, tam gdzie woda jest bardziej czysta.

 

p

Informacje żeglugowe

Śluzy

Na Nogacie są 4 śluzy: Biała Góra, Szonowo, Rakowiec i Michałowo. Pierwsza to zabytkowa, rozbudowana śluza między Wisłą a Nogatem. Kolejne to śluzy kaskadowe na stopniach rzecznych, zbudowane obok elektrowni wodnych. Wszystkie mają podobne wymiary, około 57 m długości i ok. 9,5 m szerokości. Wrota są podwójne, z czego otwierana jest zwykle jedna połowa. Różnica poziomu wody w śluzach wynosi ok. 2 m. Opłatę za śluzowanie przekazuje się w komorze przy górnym poziomie wody. Przed dopłynięciem do śluzy warto uprzedzić telefonicznie śluzowego, aby nie trzeba było na niego czekać.

Postój

Na szlaku są trzy przystanie Pętli Żuławskiej: w Białej Górze, tuż za śluzą oraz dwie w Malborku. W mieście znanym z Zamku Krzyżackiego, możecie zacumować w dużej, wygodnej przystani w Parku Północnym  oraz przy Nabrzeżu Zamkowym . Jest także prywatna przystań U Flisaka naprzeciw zamku oraz liczne zatoczki między szuwarami.

Trasa

0,2 km – most drogowy

Most stały. Znajduje się tuż za śluzą i łączy wsie Biała Góra oraz Piekło. Szerokość przęsła 9,6 m, wysokość, przy średniej wodzie 9,52 m, przy wysokiej 6,5 m.

0,41 km – śluza Biała Góra

W okresie międzywojennym śluza była granicą trzech państw: Polski, Niemiec (Prusy Wschodnie) i Wolnego Miasta Gdańska. Dziś imponuje architekturą i rozwiązaniami technicznymi. To także punkt widokowy na panoramę doliny Wisły. Istnieje możliwość dogodnego zacumowania (po uzgodnieniu z obsługą obiektu). Przed śluzą, od strony Nogatu wychodzimy na brzeg przez dolne wrota. Płynąc w kierunku Tczewa, przy wyjściu ze śluzy na Wisłę, należy kierować się od razu na lewy brzeg.

ok. 0,45 km – PB – Przystań Jachtowa w Białej Górze

Zbudowana w ramach projektu „Pętla Żuławska – rozwój turystyki wodnej. Etap I”. W pobliżu wieś Biała Góra z urokliwą starą zabudową i sklepem spożywczym.

ok. 0,45 km – PB – rezerwat przyrody Biała Góra

Obejmuje ciepłolubne zarośla, charakterystyczne dla stepów, z zagrożonymi wyginięciem roślinami, w tym storczykiem purpurowym.

ok. 4–6 km – LB – rezerwat przyrody Las Mątawski

Obszar ochrania las wiązowo-jesionowy i łęg wierzbowo-topolowy. Znajdują się tam między innymi stare topole białe zwane „Dwunastoma Apostołami”. Są też ptaki: bielik oraz kania.

4 km – LB – ujście nieczynnego już kanału Stary Nogat

ok. 10,5 km – PB – rezerwat Parów Węgry

Położony około 750 m od rzeki. Rosną w nim ponad 150-letnie dęby i sosny.

13,5 km – linia wysokiego napięcia na wysokości 14 m

14,5 km – śluza Szonowo

Długość 57,33 m, szerokość 9,58 m. Śluza Szonowo, wraz z elektrownią o mocy 0,5 MW, jest typową śluzą kaskady Nogatu. Otwierana ręcznie. Podczas budowy stopnia wodnego w latach 30. Nie zapomniano o migracji ryb. Przy każdym jazie wybudowano tzw. przepławkę. Nad śluzą linia energetyczna na wysokości 12 m.

16,6 km – linia wysokiego napięcia na wysokości 14 m

18,05 km – PB – przystań OSiR

Kontakt telefoniczny do przystani: 55 272 24 96. Czynna tylko w okresie wakacyjnym. Uwaga! Jest to raczej kąpielisko rzeczne niż keja. Dostęp do wody, prądu, toalet, pryszniców. Stanica WOPR i policji wodnej.

18,21 km – most na drodze krajowej nr 22

Szerokość przęsła żeglownego 27 m, wysokość przy średnim stanie wód 6,1 m, przy wysokim 5,7 m.

ok. 19 km – PB – Malbork – Zamek

Budowę zamku rozpoczęto w XIII wieku. Najbardziej zachwyca zachodnie skrzydło zamku średniego – z refektarzem i prywatnymi apartamentami. W zamku wysokim warto zajrzeć do kuchni klasztornej i skarbca. Ciekawskim polecamy basztę ustępową. Przed wejściem do zamku znak upamiętniający stan wody z 25 marca 1888 roku (13,27 m n.p.m.). Zamek można zwiedzać przez cały rok. W lipcu odbywa się rekonstrukcja Oblężenie Malborka, a w sierpniu Magic Malbork.

19,2 km – PB – przystań pasażerska Zamek w Malborku

Zrealizowana w ramach projektu „Pętla Żuławska – rozwój turystyki wodnej. Etap I”.

19,2 km – kładka dla pieszych

Szerokość przęsła żeglownego 20 m, wysokość przy średnim stanie wód 5,2 m, przy wysokim stanie wód 4,6 m. Tuż za mostkiem, na lewym brzegu, pod zamkiem, znajduje się keja z oznaczeniem „P”. Postój niestrzeżony!

19,3 km – LB – Mała przystań przy kładce

Na przystani można zacumować long side (po uzgodnieniu z gospodarzem), Widok bajeczny, szczególnie z nocną iluminacją warowni. Dostęp do toalety, wody i prądu.

19,6 km – most kolejowy

Szerokość przęsła żeglownego 20 m, wysokość przy średniej wodzie 9 m, wysokość przy wysokiej wodzie 8,2 m.

ok. 21 km – PB – przystań żeglarska Park Północny w Malborku

Zrealizowana w ramach projektu „Pętla Żuławska – rozwój turystyki wodnej. Etap I”.

22,18 km – PB – port żeglugi

Stare nabrzeże Żeglugi Bydgoskiej, za nim stoi wysoki budynek elewatora. Nie polecamy cumowania.

23,95 km – śluza Rakowiec

Długość 56,64 m, szerokość 9,57 m. Kolejna na Nogacie śluza, a także elektrownia wodna. Stopień został wybudowany w latach 1914–1916, w ramach programu przystosowania rzeki dla potrzeb żeglugi. Jeszcze przed wojną doposażono go w elektrownię wodną, która do dziś sprawnie wytwarza „zieloną energię”. W obrębie śluzy jest możliwy postój (trzeba uzgodnić z operatorem). Do najbliższej stacji benzynowej (sklep, dostęp do WC i prysznica) kilkaset metrów ścieżką przez pola. „Bramka” nad śluzą, prześwit ok. 10 m.

24 km – linia wysokiego napięcia na wysokości 13,8 m

26,7 km – linia wysokiego napięcia na wysokości 12 m

32 km – linia wysokiego napięcia na wysokości 18,5 m

ok. 33 km – LB – wysoka wieża obserwacyjna

Pozostałości po poligonie wojskowym. Obecnie teren zalesiony. To ciekawy, pozostawiony naturze obszar. Przez kilkanaście kilometrów brak śladów cywilizacji, choć widać od dawna nieużywane wały przeciwpowodziowe, porośnięte krzakami i niewielkimi drzewami, niestety miejscami już rozebrane.

ok. 34 km – PB – wieś Letniki

To nietypowa wieś, bo górują nad nią urządzenia Centralnego Wodociągu Żuławskiego – dobrze widoczne z wody, przypominają opuszczoną bazę wojsk Układu Warszawskiego. To właśnie tu, w Letnikach, znajduje się ujęcie wody dla Żuław Wielkich i Elbląskich. Pochodzi ona z czwartorzędowego zbiornika, czyli najważniejszego piętra wody na Żuławach, i podlega szczególnej ochronie. Wydobywana jest z głębokich studni, rozmieszczonych wzdłuż Nogatu. CWŻ jest najdłuższym wodociągiem w Europie.

38, 59 km – śluza Michałowo

Długość 57,01 m, szerokość 9,54 m. To czwarta śluza na Nogacie. Znajdziecie tu ciszę i spokój. Stopień budowany w latach 1912–1915 zachował oryginalną konstrukcję i zasady działania. Od niedawna na Michałowie funkcjonuje mała elektrownia wodna z trzema turbinami o łącznej mocy 0,5 MW. Kończąc budowę tego obiektu, zamknięto inwestycję wyposażenia systemu trzech stopni wodnych na Nogacie w turbiny do produkcji „zielonej energii”. Nad śluzą lina energetyczna na wysokości 12 m.

39.5 km – linia wysokiego napięcia na wysokości 14,8 m

44,5 km – linia wysokiego napięcia na wysokości 13 m

45 km – Dwa mosty drogowe trasy S7

Szerokość przęsła żeglownego 49 m, wysokość przy średniej wodzie 7,7 m, przy wysokiej wodzie 7 m.

45,85 km – most drogowy w Jazowej

Szerokość przęsła żeglownego to 23 m, wysokość przy średnim stanie wód 6 m, przy wysokim stanie wód 5,2 m. Na lewym brzegu leży wieś Jazowa, natomiast cumować można przy brzegu prawym, „na dziko”, tuż za mostem, przy małej plaży, lub zaraz przed nim, przy niewielkim pomoście. Można się tu zaopatrzyć w artykuły spożywcze, jest także stacja paliw. Wzdłuż prawego brzegu, przed mostem, w dół rzeki można zobaczyć pozostałości charakterystycznych dla tego terenu gospodarstw.

50,8 km – most drogowy w Kępkach

Szerokość przęsła żeglownego 35 m, wysokość przy średniej wodzie 3,7 m, wysokość przy wysokiej wodzie 3,3 m. Najniższy most na Nogacie! Zbudowany stosunkowo niedawno w miejscu przeprawy promowej. Duże utrudnienie dla żeglugi! Wyższymi jachtami trzeba powoli podpłynąć i każdorazowo sprawdzić prześwit. W przypadku gdy jest zbyt mały, natychmiast się wycofać! Postój jest możliwy za mostem, po prawej stronie, gdzie znajduje się metalowy ponton – uwaga, ma ostre krawędzie! Zejście jest utrudnione, trzeba skakać.  We wsi można zaopatrzyć się w artykuły spożywcze, a także pospacerować, oglądając przy okazji budynek dawnej karczmy, który obecnie należy do prywatnego właściciela i jest przeznaczony na dom mieszkalny.

51 km – linia wysokiego napięcia na wysokości 15 m

51,6 km – PB – wejście na Kanał Jagielloński

Po kilku kilometrach płynięcia bylibyśmy w centrum Elbląga, a płynąc dalej, dotarlibyśmy na Kanał Elbląski. Umożliwia nam to kanał wybudowany w 1483 roku. Jest on najstarszą tego typu budowlą inżynierii hydrotechnicznej w kraju. Liczy około 6 km. Z wody widać nieczynne wrota przeciwpowodziowe. Trzeba zachować ostrożność przy wejściu na kanał – wąsko i słaba widoczność. Należy dać sygnał dźwiękowy. Tuż przed wrotami na Kanale Jagiellońskim znajduje się dogodne miejsce do cumowania. Na prawym brzegu, vis-a-vis wejścia na kanał, jest piaszczysta zatoczka, bardzo dobra do cumowania, i świetne miejsce na ognisko. Pieszo można stąd dojść do Kępek i zaopatrzyć się w artykuły spożywcze (odległość około 1 km).

54 km – PB – wejście do Cieplicówki, Uwaga! Szlak nieżeglowny

Trudne warunki do żeglugi, zarośnięte brzegi, porzucone sieci, niskie mosty. Zdecydowanie odradzamy wpływanie, chyba że kajakiem, i to raczej wiosną lub jesienią.

51,6–62 km – PB – Wyspa Nowakowska

Ta płaska wyspa, poprzecinana rowami i kanałami, kryje wiele tajemnic. Pełno tu wysokich traw i krzewów, mostów, zastawek. Są też dwie przepompownie. Prawie wszystkie domy budowane są na tak zwanych terpach, czyli wzniesieniach, które mają chronić przed wysoką wodą. Niedaleko dawnej przeprawy promowej można obejrzeć pomnik więźniów obozu Stutthof, który miał w tej okolicy swoją filię. Został postawiony, by uczcić więźniów wysłanych do morderczych robót przy wałach przeciwpowodziowych podczas II wojny światowej.

58,7 km – PB – początek Kanału Łososiowego

Kanał jest nieczynny dla żeglugi. Wybudowany przez powstańców listopadowych. Ma dziś znaczenie melioracyjne.

62 km – ujście Nogatu

Widoczne pławy morskie. Kierując się nimi w lewo, dotrzemy na Zalew Wiślany i dalej do Elbląga, Krynicy Morskiej bądź Kaliningradu. Natomiast obrawszy przeciwny kierunek, w prawo, wpłyniemy na leniwe wody rzeki Szkarpawy. W małej zatoczce Zalewu, do której wpada zarówno Nogat, jak i Szkarpawa, jest sporo roślinności – możliwe, że będzie potrzebne częste czyszczenie śruby i układu chłodzenia silnika. W ujściu znajduje się 6-metrowa głębia, doceniana przez wędkarzy – można tam złowić dorodne okazy okonia. Cały obszar zajmuje rezerwat Ujście Nogatu. To rezerwat ornitologiczny, w którym chronione jest wodno-błotne ptactwo oraz jego siedliska.

Stowarzyszenie Żuławy
ul. Sikorskiego 23
82-100 Nowy Dwór Gdański
NIP 5792182998
KRS 0000115819

Skip to content