Wisła-kapryśna królowa polskich rzek

Wisła to jedna z ostatnich dzikich rzek w Europie. Jest to malowniczy, a zarazem wymagający szlak wodny. Uczy pokory wobec żywiołu wody, pokazując jednocześnie najpiękniejsze jej oblicze. Rejs po Wiśle będzie niezapomnianym przeżyciem, jeśli tylko będziecie płynęli zgodnie z zasadami bezpiecznej żeglugi.
Do Pętli Żuławskiej zaliczamy odcinek od Korzeniewa (867,7 km) do ujścia rzeki Przekopem Wisły (941,3 km). Odcinek od Korzeniewa do Tczewa (910 km) jest drogą wodną II klasy z gwarantowaną głębokością tranzytową 1,4 m. Od Tczewa rzeka ma III klasę żeglowności i gwarantowaną głębokość 1,6 m.

Rejs po Wiśle to wyzwanie i przygoda

Rejs po Wiśle jest zawsze pięknym przeżyciem dla wodniaków. Będziecie podziwiać urzekające widoki, rozległą powierzchnię wody, miasta i wioski nad brzegami. Rzeka i okolice są często siedliskiem wielu gatunków ptaków, ostoją pięknej przyrody. Popatrzcie przez lornetkę na Rezerwat Las Mątawski na wysokości 890 km w pobliżu wsi Piekło. To pozostałość po pradawnej żuławskiej puszczy. To wszystko tworzy niepowtarzalny klimat i wspomnienia na długie, zimowe wieczory. Dodatkową zaletą tego szlaku jest brak śluz i mostów zwodzonych. Będziecie śluzować, jeśli zechcecie wpłynąć na boczne szlaki albo zacumować w jednej z przystani za śluzami.

Przekop Wisły – na skróty do morza

Na przestrzeni wieków Żuławy Wiślane były wiele razy nękane powodziami. Straty po tych kataklizmach i strach przed kolejnymi zadecydowały o uregulowaniu Wisły i stworzeniu jej nowego ujścia. Nowe koryto powstawało w latach 1890–1895 na odcinku od Przegaliny do Zatoki Gdańskiej. Przy budowie pracowało, dzień w dzień, tysiąc ludzi i 40 maszyn parowych. Kanał o długości 7 km i szerokości od 250 do 400 m otoczono wysokimi na 10 m wałami. 31 marca 1895 roku, na telegraficzny sygnał cesarza, prezydent Prus Zachodnich otworzył drogę pierwszym strugom wiślanym. Przekop skrócił Wisłę o 10 km.
Uwaga! Wyjście na Zatokę Gdańską Przekopem to szlak dla doświadczonych żeglarzy. Fale, kamieniste brzegi, zmienne głębokości na ujściu i liczne sieci rybackie każą zachować wzmożoną ostrożność. Wyjście na Zatokę Gdańską zostało ułatwione poprzez wybudowanie tzw. kierownic o długości: wschodnia 600 m i zachodnia 550 m. Zainstalowano również świtała nawigacyjne.

Kociewie – kraina nad dolną Wisłą

 

W trakcie rejsu po Wiśle mija się Kociewie. Jest to region kulturowy i etniczny, położony na lewym brzegu Wisły, w dorzeczu Wierzycy i Wdy. Kociewie ma swój hymn,
a 10 lutego obchodzony jest tu Światowy Dzień Kociewia. Nad lewym brzegu Wisły położone są dwa znane miasta kociewskie: Gniew i Tczew.

 

Gniew

 

 Pierwsza wzmianka o Gniewie, „terram Gymeu”, pochodzi z 1229 roku i dotyczy ziemi pomiędzy Wisłą a Wierzycą.
Tę ziemię w 1282 roku przejęli Krzyżacy, rozpoczynając budowę zamku oraz grodu, któremu w 1297 roku nadali prawa miejskie. Od 1464 roku miasto wróciło do Polski, a zamek stał się siedzibą starostów, m.in. Albrechta St. Radziwiłła i Jana III Sobieskiego. Wraz z I rozbiorem Polski Gniew został wcielony do Prus, zaś zamek przekształcono w spichlerz, a następnie w więzienie. Później, w niewyjaśnionych okolicznościach, spłonął dach i trzy skrzydła
zamku. Od tej pory do początku lat 90-tych budowla pozostawała zabezpieczoną ruiną. Odbudowywana przez wiele lat,
stała się ważną atrakcją turystyczną Kociewia. Obecnie twierdza słynie z turniejów rycerskich, zaciętych bitew
i wspaniałych spektakli, podczas których rycerze kruszą kopie, a husaria ściera się ze szwedzkimi muszkieterami. Do
najciekawszych imprez zalicza się Vivat Vasa – Bitwa pod Gniewem 1626, turniej rycerski króla Jana III oraz Festiwal
Muzyki Gospel. Niezapomnianych wrażeń podczas pobytu w Gniewie dostarczą również spacery po średniowiecznych
uliczkach miasta, rejsy gondolą po Wiśle i przejażdżki powozem po urokliwych zakątkach gminy.

Tczew

Miasto liczące 62 tys. mieszkańców. Od końca XIX wieku ważny węzeł kolejowy. Warto zwiedzić kościół farny z XIII wieku, kościół podominikański z XIV wieku i pierwsze w Polsce Muzeum Wisły, które stanowi kompleks z tczewską Fabryką Sztuk. Działa tu punkt informacji turystycznej, prowadzony przez Lokalną Organizację Turystyczną Kociewie.
Znaną atrakcją w mieście jest drewniany, wiatrak typu holenderskiego z XIX wieku. Posiada rzadko spotykane pięcioramienne skrzydło i obrotową głowicę. 

Ruch statków

Po Wiśle pływa wiele różnych jednostek: barki towarowe, statki pasażerskie i jachty żaglowe w kierunku Zalewu Wiślanego i Gdańska. Uważać trzeba zwłaszcza przy wejściach na boczne szlaki Martwej Wisły, Szkarpawy i Nogatu. Pamiętajcie, że żegluga komercyjna ma pierwszeństwo przed turystyczną.

Mosty

Wszystkie mosty nad Wisłą to stałe przeprawy, których konstrukcje nie przeszkadzają w żegludze przy normalnym stanie wód. 
Duże wrażenie robią dwa mosty w Tczewie. Pierwszy to Most Knybawski. Został zbudowany przez Niemców w czasie II wojny światowej w ciągu 18 miesięcy i wysadzony podczas odwrotu w 1945 roku, a następnie odbudowany w Stoczni Gdańskiej. W jego przyczółkach były schrony i stanowiska ogniowe. Wysokość konstrukcji przy średnim stanie wody w rzece wynosi 15,5 m. Szerokość przęsła żeglownego 60 m. 
Drugi most drogowo-kolejowy to zabytek inżynierii z połowy XIX wieku. Wysokość prześwitu wynosi 11,5 m przy średnim stanie wody.
Jest jeszcze trzeci most na wysokości Kiezmarku, po którym przebiega droga krajowa S7. Ta budowla powstała w latach 70-tych ubiegłego wieku i zastąpiła stary most pontonowy. Wysokość konstrukcji nad rzeką wynosi 10,5 m przy średnim stanie wody.

O czym należy pamiętać?

• Przed wypłynięciem sprawdźcie prognozę pogody i komunikaty RZGW o stanie wody w rzece. Wysoki stan wody jest często powodem zamknięcia śluz Przegalina i Gdańsk Głowa. Zbyt niski stan wody to przyczyna zamknięcia szlaku dla żeglugi komercyjnej. Jednostki turystyczne o zanurzeniu do 1 m mogą zwykle przepłynąć środkiem szlaku, omijając ostrożnie mielizny.
• Zagrożeniem dla żeglugi jest silny wiatr północny. Wpycha on wody z Zatoki Gdańskiej w koryto rzeki. Silny nurt Wisły w połączeniu z wodami morskimi wywołuje wysoka falę, która może być niebezpieczna, zwłaszcza dla mniejszych jednostek.
• Dolną Wisłą pływamy jak po uregulowanej rzece, od jednego brzegu do przeciwnego, a następnie wzdłuż brzegu z zachowaniem odległości ok. 200 m, aż do kolejnych znaków i przejścia szlaku na przeciwny brzeg.
• Koniecznie czytajcie znaki i stosujcie się do nich. Oznakowanie to zielone romby i żółte iksy na lewym oraz czerwone kwadraty i żółte krzyże na prawym brzegu. Znaki ustawione są zawsze parami, lecz w różnej kolejności. Czasami dodatkowo na wodzie zakotwiczone są zielone lub czerwone bakeny, które oznaczają dla nas skrajną lewą lub prawą stronę szlaku. Tabliczki ze znakami są często przysłonięte zaroślami. Żeby je dojrzeć na przeciwnym brzegu, trzeba mieć lornetkę.
• Oznakowanie brzegowe kończy się na 928 km przed mostem w Kiezmarku. Od tego momentu można płynąć całą szerokością rzeki  zachowaniem ostrożności. Miejsca niebezpieczne oznaczone są żółtymi pławami-bojkami.
• Obserwujcie uważnie wodę, czy pod powierzchnią nie widać kamiennych ostróg, o które łatwo zahaczyć kadłubem? Czy nie ma mielizny, na której łódź może utknąć?
• Największym problemem motorowodniaków jest silny prąd. Polecamy ułożyć trasę rejsu w taki sposób, aby płynąć Wisłą z prądem. To ważne zwłaszcza dla jednostek wyposażonych w niewielki silnik. Jeśli wartki nurt pcha łódź do przodu i nie zdążyliście odczytać znaków, trzeba odwrócić łajbę dziobem do nurtu i w razie potrzeby zwiększyć obroty silnika. Podobnie postępujcie przed manewrem cumowania.